Adaptogeny - prawdziwy cud natury. Czy działają? Czy warto je stosować? Rodzaje adaptogenów
Adaptogeny, a więc rośliny wykazujące działanie adaptogenne, są stosowane w medycynie wschodniej już od wielu tysięcy lat. Istnieje wiele rodzajów adaptogenów stymulujących ciało do powrotu do naturalnej równowagi oraz mających wyjątkowo wysoki potencjał antyoksydacyjny. Pod wpływem działania adaptogenów człowiek, fizycznie oraz psychicznie, jest w stanie szybciej i efektywniej reagować na bodźce stresowe, dzięki czemu są one łatwiej neutralizowane oraz mniej szkodliwe dla organizmu.
Adaptogeny co to takiego?
Adaptogeny to nietoksyczne rośliny, które charakteryzują się dobroczynnym działaniem na organizm człowieka. Zwiększają odporność na stres, utrzymują odpowiednią równowagę organizmu oraz stymulują go do działania poprzez zmniejszanie odczuwania zmęczenia w naturalny sposób.
Adaptogeny pomagają nam radzić sobie ze skutkami stresu, który wpływa nie tylko na kondycję fizyczną, ale również psychiczną. Preparaty adaptogenne są więc idealnym środkiem wspomagającym dla osób zabieganych, zapracowanych i zestresowanych. Pomagają utrzymać dobrą kondycję psychiczną i wydajność fizyczną organizmu.
Adaptogeny – czy działają?
Adaptogeny, pomagają zapobiegać następującym schorzeniom (nie leczą ich!)
- utrzymują prawidłowy poziom cukru we krwi
- wspierają właściwy metabolizm
- chronią wątrobę
- działają przeciwmiażdżycowo
- wzmacniają odporność organizmu
- wspomagają procesy myślowe
Historia pochodzenia adaptogenów
Według źródeł historycznych adaptogeny znane i używane były już tysiące lat temu. Ludy dalekiego Wschodu używały tajemniczych, „magicznych” roślin, które chętnie używane były przez szamanów i uzdrowicieli. W literaturze można znaleźć wzmianki o cudownych korzeniach, które miały obdarzać wojowników siłą ogiera, kobietom zaś przynosiły płodność godną bogini.
Rośliny, znane dziś jako adaptogeny, cieszyły się największą popularnością na obszarach, gdzie były one najczęściej spotykane, czyli na terenie dzisiejszych Chin, Indii i Iranu. W tych kulturach uznawano je za święte. Tworzono z nich eliksiry i "magiczne mikstury", przeznaczone jedynie dla elit.
Wszystkie ludy mające styczność z tymi roślinami korzystały z ich dobrodziejstw i wyjątkowości. Nie były one łatwo dostępne, gdyż większość rosła na trudnych terenach wysokogórskich lub podmokłych, w ciężkich warunkach klimatycznych. Najrzadsze gatunki uznawane były wprost za mityczny dar od bogów. Otoczone aurą niezwykłości i tajemnicy, wszędzie były darzone szczególnym szacunkiem, a niekiedy i nabożną czcią.
Jakie rośliny są adaptogenne?
Żeń-szeń - zwany jest również korzeniem życia. Występuje w Chinach, Japonii, Korei oraz w północno-wschodniej części Syberii. Ze względu na wpływ aktywnych związków (saponozydy triterpenowe (ginzenozydy), a także oligo- i polisacharydy) na układ nerwowy, odpornościowy i krwionośny, żeń szeń przyczynia się do zwiększania tolerancji organizmu na działanie różnych stresorów.
Lukrecja gładka oraz lukrecja chińska - budowa chemiczna glizyryzyny zawartej w lukrecji jest podobna do kortyzolu i podobnie jak ten związek działa mobilizująco i zwiększa odporność na stres. Substancje czynne lukrecji korzystnie wpływają także na proces regeneracji wątroby, mają właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe oraz aktywność przeciwutleniającą.
Gotu kola – to roślina bogata w witaminy A, E, C i K. Od wieków przypisywano jej właściwości odmładzające oraz sugerowano pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Stosowana jest w leczeniu różnych zmian skórnych oraz schorzeniach neurologicznych, chorobach zapalnych dróg moczowych, cukrzycy oraz nadciśnieniu. Szczególną uwagę poświęca się jej wpływie na układ nerwowy – poprawienie nastroju czy zmniejszenie odczuwania niepokoju.
Schisandra - jest drzewiastym pnączem występującym naturalnie na Dalekim Wschodzie. Surowcem leczniczym są nasiona oraz dojrzałe, wysuszone owoce. Badania pokazały, że schisandra zawiera ponad 40 związków bioaktywnych, z których za najistotniejsze uznaje się schizandrol A i B, a także schizanteryny A, B, C i D. Związki w niej zawarte wpływają na stężenie dopaminy, serotoniny i metabolitów noradrenaliny. Działają ochronnie na wątrobę i przyspieszają jej regenerację. Może przyczyniać się do regulacji poziomu cukru i cholesterolu we krwi.
Różeniec górski - często nazywany jest "złotym korzeniem". Zawarte w nim składniki bioaktywne to głównie polifenole roślinne. Związki te przekładają się na jego właściwości przeciwzapalne, adaptogenne, przeciwwirusowe, przeciwdepresyjne i antybakteryjne. Pozytywnie wpływa także na układ nerwowy, krwionośny i odpornościowy. Różeniec znany jest przede wszystkim z działania adaptogennego – wskutek normalizacji fizjologicznej odpowiedzi na bodźce stresowe przyczynia się do poprawy jego funkcjonowania. Szczególnie polecany jest dla osób, które przewlekle są narażone na stres, mają niską odporność, są wyczerpane (zarówno psychicznie jak i fizycznie), a także odczuwają pogorszenie nastroju.
Ashwagandha - jej korzeń zawiera wiele substancji bioaktywnych, przede wszystkim saponiny, alkaloidy, witanoidy, glikowitanoidy i związki steroidowe. Dzięki swoim właściwościom uspokajającym, neuroprotekcyjnym, adaptogennym, antyoksydacyjnym, immunomodulującym, przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym znajduje wiele zastosowań w medycynie. Publikacje naukowe sugerują przydatność ashwagandhy w leczeniu zaburzeń pamięci i kojarzenia, a także w chorobach związanych z układem nerwowym np. choroba Parkinsona. Dodatkowo, jej wpływ na receptory serotoninowe może przyczyniać się do poprawy stanu osób cierpiących na depresję, a także w stanach stresowych i lękowych.
Maca zwana też żeń-szeniem Peruwiańskim jest rośliną pochodzącą z górzystych terenów Ameryki południowej. Maca wyglądem przypomina dużą chropowatą rzodkiew, surowa w smaku ma ostro-słodki smak.Maca to cenne źródło białka, węglowodanów, kwasów tłuszczowych, błonnika, niezbędnych aminokwasów, witamin i soli mineralnych, a także fitosteroli, olejków gorczycznych, garbników i saponin i anyoksydantów. Maca, podobnie jak żeń-szeń, należy do roślin o właściwościach adaptogennych. Maca jako adaptogen ma pozytywny wpływ na samopoczucie psychiczne, odporność, a także pobudza siły witalne naszego organizmu. Ma dobroczynny wpływ na odporność psychiczną, szczególnie w okresie stanów niepokoju czy stresu. Ogólnie uważa się, że Maca wpływa pozytywnie na płodność i libido - dlatego jest tak popularna wśród mężczyzn, jednak z powodzeniem mogą przyjmować ją również Panie, gdyż wpływa ona pozytywnie na regulację układu hormonalnego, a także na ich libido. Korzeń Maca jest polecany również sportowcom i osobom aktywnym, gdyż ma wpływ na budowę i wytrzymałość mięśni, zwiększenie wytrzymałości fizycznej oraz na wytrzymałość kości. Ze względu na sporą zawartość żelaza jest pomocna w walce z anemią. Według niektórych źródeł może mieć działanie antynowotworowe, a to za sprawą metabolitów wtórnych, szczególnie benzyloglukozynolatom i antocyjanianom. Zalecana dzienna dawka to ok 2 łyżeczki sproszkowanego korzenia Maca.
Mamy nadzieję, że nasza krótka podróż przez krainę adaptogenów przybliżyła nieco ich zalety i zastosowanie. Pamiętajmy, roślinne preparaty lecznicze i wspomagające pomagają przy lżejszych stanach i wtedy, gdy są przyjmowane regularnie i w odpowiednich dawkach zarekomendowanych indywidualnie przez lekarzy, farmaceutów i fitoterapeutów. Jeśli cierpisz na depresję czy inne poważne choroby przede wszystkim szukaj pomocy u lekarzy i specjalistów, a adaptogeny traktuj jako pomoc i dodatek.
