LEKSYKON PRZYPRAW: Kardamon, królowa przypraw i afrodyzjak

2020-10-08

Kardamon, obok wanili i szafranu jest najdroższą przyprawą świata. Jej piękny aromat i lekko pikantny, cytrusowy smak przypadnie do gustu wielbicielom korzennych przypraw. Dlaczego nasiona kardamonu są cenne? Jakie właściwości odżywcze i zdrowotne posiada królowa przypraw? O tym dowiesz się w artykule. Zapraszamy.

Nazwa: kardamon, zielony Elettaria cardamomum, czarny Amomum subulatum, królowa przypraw.

Pochodzenie: Indie, Sri Lanka, Gwatemala i Salwador.

Wygląd: roślina zielna, osiąga od 2 do 4 metrów wysokości, kłącze bulwiaste i długie, liście osiągają 70 cm długości i 8 cm szerokości; kwiatostan biało-fioletowy, to długie grono, kielich trójząbkowy, korona zielonkawoseledynowa. Owoce trójkomorowe torebki z nasionami (kardamonem), zawierają ok. 9% olejku kardamonowego.

Smak: intensywny, ostry i korzenny smak, aromat.

Zastosowanie: kulinaria, jako przyprawa dań i wypieków, medycyna właściwości lecznicze, kosmetyka

Kardamon jest najstarszą i jedną z najdroższych przypraw na świecie. Historycy twierdzą, że ta wyjątkowa przyprawa była już znana 4 tysiące lat temu. Egipcjanie żuli jej nasiona w trosce o higienę jamy ustnej, natomiast w indyjskiej ajurwedzie można znaleźć zapisy o tym, że przed wiekami ludność stosowała go na problemy trawienne, kłopoty z apetytem oraz schorzenia typu astma, zapalenie oskrzeli. W antycznej Grecji i Rzymie aromat kardamonu (olejek pozyskiwany z nasion) inspirował ludność do tworzenia pięknych perfum o intensywnym i trwałym zapachu.

Rodzaje kardamonu

Kardamon należy do grupy imbirowatych i można wyróżnić dwa gatunki rośliny, czarny i zielony. Kardamon czarny posiada duże owoce koloru brunatnego o długości 3 cm. Owoce zielonego kardamonu są zielone i dużo drobniejsze.

Oba rodzaje mają drobne i czarne nasionka, które wykorzystuje się jako przyprawę. Pachną podobnie, ale doświadczony nos wyczuje różnice: kardamon zielony pachnie orientalnie, pikantnie i słodko, podczas gdy czarny ma w swoim aromacie wyczuwalną cierpkość i świeżość. W Polsce sprzedawany jest głównie kardamon zielony.

Dlaczego nasiona kardamonu są tak cenne?

Owoce kardamonu to przede wszystkim olejek eteryczny (borneol, kamforę, pinene, karwone, eucalyptol, terpinene, sabinene). Owoc może zawierać nawet do 9% olejku, jednak przeciętnie jest to 3-4%, wszystko zależy od odmiany, sposobu suszenia i wybielania surowca. Aby roślina w pełni dojrzała potrzebuje 3 lat, później owocuje przez okres 10-15 lat. Zastosowanie znajdują wyłącznie jego owoce, które zbiera się jesienią. Owoce suszy się zgodnie z tradycją, czyli na słońcu lub, bardziej nowocześnie, w specjalnych suszarniach.

Czy kardamon posiada właściwości odżywcze?

Kardamon jest niskokaloryczny pomimo szeregu składników odżywczych. W 100 g mieści się około 300 kcal, białka 11 g, węglowodanów 68 g z czego 30 g to błonnik. W ziarnach można znaleźć dużą ilość witaminy C, będącej silnym przeciwutleniaczem. Zawiera witaminy z grupy B oraz liczne minerały. W kardamonie nie brakuje wapnia oraz żelaza. Owoce rośliny są bogate w cynk, magnez, potas oraz fosfor. Rolę antyoksydantów pełnią też związki garbnikowe nadające przyprawie charakterystyczny, lekko ostry smak. Wyjątkowy aromat zawdzięcza olejkom eterycznym.

Kardamon w medycynie

Kardamon często dodaje się do leków związanych z zaburzeniami łaknienia i pracy układu pokarmowego, łagodzi smak lekarstw i wzmacnia apetyt.
Poprawia przemianę materii, czyli wspomaga proces odchudzania, jednocześnie oczyszcza organizm z toksyn (polecany przy diecie oczyszczającej).
Posiada właściwości antyseptyczne, czyli żucie ziaren kardamonu pomaga w pozbyciu się nieprzyjemnego zapachu z ust, nawet tego z czosnku.
Korzystnie wpływa na układ trawienny: wzmaga apetyt, wspomaga wchłanianie pokarmów, ułatwia trawienie białek, przeciw działa zapaleniu jamy ustnej.
Pomaga w łagodzeniu bóli reumatycznych i zapobiega rozwojowi wirusów, a także działa moczopędnie.
Olejek eteryczny z kardamonu posiada silne właściwości przeciwkonwulsyjne, czyli łagodzi gazy i leczy kolki oraz skurcze.
Skuteczny w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych. Doskonale rozgrzewa ciało i mobilizuje układ immunologiczny do produkowania przeciwciał i walki z infekcją. Można stosować do inhalacji, które oczyszczą drogi oddechowe.
Przy przeziębieniu warto wcierać olejek z kardamonu w klatkę piersiową, plecy i stopy, w ten sposób rozgrzejemy ciało i złagodzimy bóle mięśni podczas infekcji.

Kardamon to też afrodyzjak

W medycynie Dalekiego Wschodu kardamon słynie z poprawiania nastroju. Od wieków był znany, jako afrodyzjak. Olejek z nasion rośliny kardamon w ziarnach - green Essence

jest dodawany do męskich perfum, by rozbudzić żądze wybranki. Kardamon stymuluje też produkcję endorfin - hormony szczęścia nie tylko poprawiają nastrój, ale przeciwdziałają stanom depresyjnym i lękowym. Aromat przyprawy powoduje także rozluźnienie ciała, sprzyjając chwilom relaksu i redukując skutki stresu.

Kardamon w postaci przyprawy można dodawać także do kawy lub czekolady, które rozbudzą zmysły niejednej osoby.

Kardamon w kosmetyce

Kardamon znalazł miejsce także w kosmetykach, jako dodatek płynów do kąpieli, żeli pod prysznic i balsamów. Rozgrzewa skórę, redukuje cellulit, zwalcza stany zapalne skóry, odpręża i wprowadza w nastrój.

"Królowa przypraw" w kuchni

Kardamon, obok wanilii i szafranu jest najdroższą przyprawą świata. Znaleźć go można w wielu indyjskich mieszankach przyprawowych (curry, garam masala).

Przyprawa doskonale poprawia smak mięsa, ryb, gulaszów, pasztetów oraz pieczeni, nadając im lekko cytrynowy aromat. Pasuje także do deserów i dań na słodko. Stosowany przy wypiekach świątecznych typu pierniki, marcepany.
Zastosowanie znalazł także w nalewkach, wódce i likierach. Dodatek kawy i herbat, nada im piękny korzenny aromat. Połączenie z gałką muszkatołową, cynamonem i goździkami wprawi w nastrój świąteczny niejedną osobę. Bardzo dobrze komponuje się w ciastach typu szarlotka, jabłecznik, ciasto marchewkowe i dyniowe.

KUP W SKLEPIE

Kardamon najlepiej kupować w całości, a przed samym użyciem należy rozłupać ziarenko i doprawić przygotowywaną potrawę.

Warto skorzystać z właściwości, jakimi obdarowuje nas "królowa przypraw".

Pokaż więcej wpisów z Październik 2020