PRZEPISY: 11 listopada trochę inaczej- przygotuj rogale świętomarcińskie!

2024-10-09
Rogale świętomarcińskie to jedna z najpyszniejszych tradycji Poznania. Na naszym blogu dowiecie się skąd wzięła się kultura ich jedzenia, poznacie różnice między makiem mielonym, a tym w ziarnach, a także jego właściwości zdrowotne oraz..... niezawodny przepis na najlepsze rogale z białym makiem. Przygotuj razem z Naszym przepisem własne rogale!

Rogale świętomarcińskie to jedna z najpyszniejszych tradycji pochodząca z Poznania. Poznacie historię opowiadającą o tradycji wypiekania tych pysznych rogali, a także dowiecie się czym różni się mak w ziarnach od tego zmielonego oraz poznacie jego właściwości zdrowotne.

Kiedy w całej Polsce odbywają się uroczystości związane z rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości, w Poznaniu obok tego święta, obchodzi się także dzień świętego Marcina. Oprócz łopoczących na wietrze biało-czerwonych flag, wszędzie unosi się także aromat niebiańsko pysznych rogali świętomarcińskich.

Choć to właśnie Poznań słynie z przysmaków nadzianych białym makiem, to tradycja wypiekania rogali na dzień świętego Marcina powoli przenosi się także na inne rejony Polski. O co właściwie chodzi z tymi słodkimi zawijasami z ciasta półfrancuskiego? Dlaczego wypieka się je właśnie 11 listopada?

Sen o tajemniczym jeźdźcu

Legenda mówi, że wszystko zaczęło się w roku 1891. Jak co roku, przed parafialnym odpustem, proboszcz w poznańskim kościele pw. św. Marcina przypomniał historię świętego Marcina, który był rzymskim żołnierzem - mówił proboszcz - pewnego dnia, kiedy wjeżdżał z wojskiem do Amiens, zobaczył żebraka. Była sroga zima, a żebrak ubrany był jedynie w łachmany. Święty Marcin nie pozostał obojętny wobec takiego widoku. Podszedł do biedaka, wyciągnął miecz, odciął kawałek swojego płaszcza i podarował żebrakowi.

Ta historia bardzo poruszyła piekarza Walentego, który po powrocie z kościoła nie mógł przestać o niej myśleć. Też chciał być jak święty Marcin. Zastanawiał się, co podarowałby żebrakowi, gdyby mógł. Nie był żołnierzem, był jedynie skromnym piekarzem. Z tak posępnym humorem poszedł spać.

Święty Marcin jednak czuwał nad nim, bo w nocy piekarz miał sen. Przyśnił mu się tajemniczy jeździec, który tylko spojrzał na Walentego, uśmiechnął się i odjechał, pozostawiając na śniegu podkowę. Piekarz obudził się w środku nocy i z uśmiechem na ustach, stwierdził że już wie, jak może naśladować świętego Marcina. 

Przez resztę nocy piekł ciasteczka, nadziane masą makową i bakaliami i formował je na kształt końskiej podkowy. Rano po mszy odpustowej rozdał wszystkie ciastka biednym. Miejscowi podeszli do pomysłu Walentego tak entuzjastycznie, że ten wypiekał rogale co roku. A po jego śmierci, tradycję przejęli inni piekarze i tak po dziś dzień, w Poznaniu jeden raz w roku - 11 listopada wypieka się rogale nadziane masą z białego maku.

Przysmaki wypiekane są tylko w tych cukierniach, które posiadają specjalny certyfikat, a nazwa "rogal świętomarciński" jest chroniona rozporządzeniem Komisji Europejskiej, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by samodzielnie przygotować te słodkie zawijasy w domu. Do tego celu koniecznie potrzebny jest biały mak.

 

Dlaczego właśnie biały mak?

Choć istnieje blisko 100 odmian maku, to właśnie mak biały znalazł się w oryginalnym przepisie na rogale świętomarcińskie. Nazywany jest "makiem indiańskim". Jego ziarenka są mniejsze od maku niebieskiego. W smaku jest o wiele delikatniejszy niż tak powszechny mak niebieski. Łagodny, słodkawy smak, nasila się podczas pieczenia i staje się lekko orzechowy z korzennym aromatem. To właśnie ten niezwykły smak sprawił, że znalazł się w rogalach. Oprócz białego maku, w rogalach świętomarcińskich obowiązkowo muszą się znaleźć także bakalie.

Różnica między makiem w ziarnach, a mielonym

Mak można spotkać najczęściej w dwóch formach: mak w ziarnach lub mak zmielony. Poznaj różnice między tymi produktami, które wydają się być dokładnie tym samym. Mak w ziarnach są to całe, w żaden sposób nieprzetworzone nasiona maku, które cechują się twardą strukturą oraz wymagają specjalnego przygotowania przed użyciem. Mak mielony jest to produkt, który został poddany procesowi mielenia do uzyskania drobnej, gładkiej masy. Ta forma maku ułatwia wykorzystanie go w celach kulinarnych - szczególnie w wypiekach. Mak w ziarnach przed użyciem wymaga namaczania oraz mielenia. Tradycyjnie mak w ziarnach gotowano, aby zmiękł, następnie poddawano go mieleniu na gładką masę. Mak mielony jest gotowy do natychmiastowego wykorzystania w kuchni - taka forma oszczędza wiele czasu, zwłaszcza w przygotowaniu potraw, gdzie wymagany jest bardzo drobno mielony mak. Mak w ziarnach głównie wykorzystuje się do posypania pieczywa, sałatek, granoli lub dekoracji wypieków - tak użyty nadaje delikatnego smaku i chrupkości. Mak mielony jest głównie używany do ciast (makowce, pierogi, strudle), deserów czy mas, gdzie wymagana jest gładka konsystencja. Jeśli chodzi o smak, to mak w ziarnach ma delikatny, orzechowy smak oraz cechuje go chrupiąca struktura, która jest wyczuwalna w potrawach. Mak mielony, dzięki swojej formie wydobywa intensywniejszy smak, jest dość miękki i prościej go połączyć z innymi składnikami. Mak w ziarnach cechuje się dłuższą datą ważności, gdyż dłużej zachowuje świeżość. Jeśli jest przechowywany w suchym i chłodnym miejscu unikniemy szybkiego utleniania się olei zawartych w nasionach. Mak mielony przez swoją formę jest bardziej podatny na utlenianie i jełczenie, z tego względu najlepiej przechowywać go w lodówce i zużyć w jak najkrótszym czasie. Jeśli chodzi o wartości odżywcze to oba warianty maku mają bardzo podobne parametry. Oba są bogate w wapń, magnez, błonnik oraz zdrowe tłuszcze. W skrócie: mak mielony najlepiej nada się przy wypiekach, nadzieniach i daniach, gdzie niezbędna jest jednolita konsystencja, natomiast mak w ziarnach sprawdza się jako dodatek dekoracyjny, bądź w potrawach, gdzie wyczuwalna tekstura jest pożądana.

mak, mak biały, biały mak, rogale, rogale świętomarcińskie, święty Marcin, mak w ziarnach, ziarna
mak, mak biały, biały mak, rogale, rogale świętomarcińskie, święty Marcin, mak mielony, mak parzony

Właściwości zdrowotne maku białego

Mak biały jest mniej popularny niż jego niebieska odmiana, natomiast cechuje się wieloma korzystnymi właściwościami zdrowotnymi. Poznaj niektóre z nich:

  • stanowi bogate źródło wapnia, dzięki czemu wspiera zdrowie układu kostnego oraz zapobiega osteoporozie i osteomalacji;
  • jest cennym źródłem białka roślinnego, które wspiera rozwój i regenerację mięśni oraz tkanek;
  • jest źródłem błonnika, który wspiera procesy trawienne, reguluje funkcje jelit oraz wspiera mikroflorę jelitową;
  • jest bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspierają pracę układu sercowo-naczyniowego, a także wykazują działanie przeciwzapalne;
  • jest bogaty w witaminy z grupy B, które pozytywnie wpływają na funkcje układu nerwowego oraz metabolizm;
  • zawiera magnez, cynk, potas i żelazo, które są istotnymi składnikami do utrzymania prawidłowych funkcji układu nerwowego, krwionośnego i immunologicznego;
  • składniki odżywcze zawarte w maku wspierają zdrowie układu nerwowego, redukują stres oraz poprawiają koncentrację i nastrój;
  • zawarte w maku antyoksydanty pomagają w neutralizacji wolnych rodników, dzięki czemu wspierają organizm przed przewlekłymi chorobami oraz przedwczesnym starzeniem się organizmu;
  • nasiona białego maku mają delikatne działanie uspokajające i mogą poprawiać jakość snu;
  • bogactwo zdrowych tłuszczów oraz witaminy E wspierają nawilżenie i kondycję skóry i włosów.

Sprawdzony przepis na Rogale Marcińskie

Składniki na ciasto drożdżowe:

Przygotowanie:

Mąkę pszenną wymieszać z suchymi drożdżami, dodać resztę składników i rozetrzeć między palcami, pod koniec dodając 2 łyżki rozpuszczonego masła. Wyrobić ciasto, bardzo krótko - tylko do połączenia (powinno pozostać lepiące). Uformować z niego prostokąt, owinąć szczelnie folią i schłodzić w lodówce przez około 1 godzinę. 

Schłodzone ciasto przełożyć na stolnicę i rozwałkować w prostokąt o wymiarach 30x15cm, tak aby krótsze strony stanowiły górę i dół. Całą ilość masła z przepisu rozsmarować równomiernie na cieście (zostawić 1-2cm marginesu wokół). Złożyć 1/3 ciasta do góry, następnie złożyć dolną część tak, by przykryła te złożenia (tak, jak składamy kartkę papieru). Dobrze skleić brzegi i delikatnie rozwałkować na prostokąt o wymiarach 25x17cm używając jak najmniejszej ilości mąki do podsypywania.

Złożyć tak jak poprzednio i schłodzić przez 45 minut w lodówce. Proces wałkowania i składania powtarzać 3 razy, chłodząc ciasto między wałkowaniem przez 30 minut. Po ostatnim rozwałkowaniu i złożeniu ciasto należy dobrze owinąć folią spożywczą i włożyć do lodówki na minimum 5 godzin, a najlepiej na całą noc. 
Wyjąć z lodówki na 20 minut przed robieniem rogalików. 

Składniki na nadzienie:

Dodatkowo:

Przygotowanie:

Mak i orzechy sparzyć gorącą wodą, po 15 minutach odcedzić i odsączyć. Jeśli korzystasz z już zmielonego maku to jego nie poddawaj parzeniu i mieleniu. Mak zmielić dwukrotnie w maszynce razem z migdałami. Masę marcepanową rozetrzeć mikserem z cukrem pudrem, dodać zmielony mak z bakaliami, okruszki biszkoptowe i posiekaną skórkę pomarańczową. Dobrze wymieszać, dodać śmietanę - ale tylko tyle, by uzyskać dość zwartą, ale plastyczną masę. Masa nie powinna być zbyt płynna, ani zbyt twarda (reguluje się jej konsystencję dodając stopniowo śmietanę). 

Ciasto na rogaliki rozwałkować na prostokąt o wymiarach mniej więcej 65x34cm i pokroić na 12 trójkątów (o długich bokach). Rozsmarować nadzienie, zostawiając mały margines na wszystkich bokach trójkąta - zwijać rogaliki zaczynając od najszerszego boku, w kierunku wierzchołka. Ułożyć na blaszce, przykryć i pozostawić do wyrośnięcia na około 45-50 minut lub do podwojenia objętości. 

Piekarnik rozgrzać do 180 stopni. Wyrośnięte rogale posmarować jajkiem roztrzepanym z mlekiem i piec około 20-30 minut, aż się ładnie zarumienią. Wyjąć na kratkę i jeszcze ciepłe polać lukrem, posypać orzeszkami lub posiekanymi migdałami. 

Składniki na lukier:

  • 1 szklanka cukru pudru
  • 2-3 łyżki gorącej wody

Przygotowanie:

Składniki rozetrzeć w naczyniu grzbietem łyżki, do gładkości. Gęstość lukru regulować dodatkiem wody lub cukru pudru. 

Smacznego!!!

orzechy, orzechy włoskie, orzechy łuskane, orzechy włoskie łuskane
skórka pomarańczowa, kandyzowana, pomarańcza, skórka pomarańczowa
Pokaż więcej wpisów z Październik 2024

Polecane

Migdały płatki cięte 250 g - płatki migdałowe

Migdały płatki cięte 250 g - płatki migdałowe

Cena regularna: 13,99 zł brutto12,60 zł brutto126 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 12,60 zł
Przejdź do produktu
Mąka migdałowa naturalna 500 g - mielone migdały, mączka

Mąka migdałowa naturalna 500 g - mielone migdały, mączka

Cena regularna: 24,99 zł brutto23,70 zł brutto237 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 20,70 zł
0,05 zł / g brutto
Przejdź do produktu
Orzechy włoskie 1 kg - łuskane

Orzechy włoskie 1 kg - łuskane

Cena regularna: 45,99 zł brutto41,40 zł brutto414 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 45,99 zł
Przejdź do produktu
Mąka migdałowa 1 kg - mielone migdały

Mąka migdałowa 1 kg - mielone migdały

43,99 zł brutto439.90 pkt.
Przejdź do produktu
Migdały płatki cięte 500 g - płatki migdałowe

Migdały płatki cięte 500 g - płatki migdałowe

Cena regularna: 24,99 zł brutto23,70 zł brutto237 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 20,70 zł
47,40 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Wanilia mielona 20 g - pierwsza jakość - aromatyczna

Wanilia mielona 20 g - pierwsza jakość - aromatyczna

28,99 zł brutto289.90 pkt.
1,45 zł / ml brutto
Przejdź do produktu
Cukier z prawdziwą wanilią 500 g - cukier waniliowy

Cukier z prawdziwą wanilią 500 g - cukier waniliowy

21,99 zł brutto219.90 pkt.
0,04 zł / g brutto
Przejdź do produktu
Wanilia mielona 10 g - pierwsza jakość - aromatyczna

Wanilia mielona 10 g - pierwsza jakość - aromatyczna

16,99 zł brutto169.90 pkt.
1,70 zł / ml brutto
Przejdź do produktu
Wanilia laska aromatyczna Bourbon - 1 sztuka laska wanilii

Wanilia laska aromatyczna Bourbon - 1 sztuka laska wanilii

Cena regularna: 9,90 zł brutto8,90 zł brutto89 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 8,90 zł
Przejdź do produktu
Migdały całe naturalne - duże 1 kg - do wypieków

Migdały całe naturalne - duże 1 kg - do wypieków

38,99 zł brutto389.90 pkt.
38 990,00 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Migdały całe naturalne - duże 500 g - do wypieków

Migdały całe naturalne - duże 500 g - do wypieków

Cena regularna: 20,79 zł brutto19,80 zł brutto198 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 19,80 zł
39,60 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Drożdże piekarskie suszone instant 100 g - do pieczenia

Drożdże piekarskie suszone instant 100 g - do pieczenia

10,49 zł brutto104.90 pkt.
104,90 zł / l brutto
Przejdź do produktu
Mąka orzechowa z orzecha włoskiego  500 g - orzechy włoskie mielone

Mąka orzechowa z orzecha włoskiego 500 g - orzechy włoskie mielone

Cena regularna: 10,99 zł brutto9,90 zł brutto99 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 9,90 zł
19,80 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Aromat Sweet Vanilla - Waniliowy Wanilia Bez Cukru 50 ml Funky Flavors

Aromat Sweet Vanilla - Waniliowy Wanilia Bez Cukru 50 ml Funky Flavors

27,99 zł brutto
559,80 zł / l brutto
Przejdź do produktu
Drożdże suszone instant włoskie Lievito 100 g - Caputo - piekarskie

Drożdże suszone instant włoskie Lievito 100 g - Caputo - piekarskie

17,89 zł brutto178.90 pkt.
178,90 zł / l brutto
Przejdź do produktu
Wanilia laski aromatyczna Bourbon - 5 sztuk laska wanilii ZESTAW

Wanilia laski aromatyczna Bourbon - 5 sztuk laska wanilii ZESTAW

Cena regularna: 40,00 zł brutto34,00 zł brutto495 pkt.Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 36,00 zł
Przejdź do produktu
Drożdże piekarskie suszone instant 200 g - do pieczenia

Drożdże piekarskie suszone instant 200 g - do pieczenia

17,98 zł brutto209.80 pkt.
89,90 zł / l brutto
Przejdź do produktu
Migdały całe naturalne - duże 2x 1 kg - ZESTAW

Migdały całe naturalne - duże 2x 1 kg - ZESTAW

73,98 zł brutto779.80 pkt.
36 990,00 zł / l brutto
Przejdź do produktu
Orzechy włoskie Ekologiczne BIO 1 kg - Batom

Orzechy włoskie Ekologiczne BIO 1 kg - Batom

62,89 zł brutto
62,89 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Migdały całe Ekologiczne BIO 1 kg - Batom

Migdały całe Ekologiczne BIO 1 kg - Batom

83,99 zł brutto
83,99 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Mąka orzechowa z orzecha włoskiego 1 kg - orzechy włoskie mielone

Mąka orzechowa z orzecha włoskiego 1 kg - orzechy włoskie mielone

19,98 zł brutto219.80 pkt.
19 980,00 zł / l brutto
Przejdź do produktu
Cukier z prawdziwą wanilią 200 g - aromatyczna kawa

Cukier z prawdziwą wanilią 200 g - aromatyczna kawa

17,98 zł brutto193.80 pkt.
0,09 zł / ml brutto
Przejdź do produktu
Biszkopty w czekoladzie bez cukru Bezglutenowe 80 g Glutenex

Biszkopty w czekoladzie bez cukru Bezglutenowe 80 g Glutenex

12,59 zł brutto
157,38 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Mąka pszenna Typ 500 poznańska Ekologiczna Bio 1 kg Batom

Mąka pszenna Typ 500 poznańska Ekologiczna Bio 1 kg Batom

9,99 zł brutto99.90 pkt.
9,99 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Migdały całe Ekologiczne Bio 125 g Batom

Migdały całe Ekologiczne Bio 125 g Batom

17,99 zł brutto
143,92 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Sól himalajska różowa drobna 1 kg Batom

Sól himalajska różowa drobna 1 kg Batom

9,99 zł brutto
9,99 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Sól himalajska różowa gruba 1 kg Batom

Sól himalajska różowa gruba 1 kg Batom

11,49 zł brutto
11,49 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Drożdże piekarskie suszone instant 500 g - do pieczenia

Drożdże piekarskie suszone instant 500 g - do pieczenia

32,99 zł brutto329.90 pkt.
65,98 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Skórka pomarańczowa 100 g Bakalland

Skórka pomarańczowa 100 g Bakalland

6,99 zł brutto
69,90 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Cukier ze skórką pomarańczową Premium 15 g Delecta

Cukier ze skórką pomarańczową Premium 15 g Delecta

2,89 zł brutto
192,67 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Drożdże uniwersalne suszone 8 g Delecta

Drożdże uniwersalne suszone 8 g Delecta

2,49 zł brutto
311,25 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Drożdże do pizzy suszone 8 g Delecta

Drożdże do pizzy suszone 8 g Delecta

2,49 zł brutto
311,25 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Drożdże do pizzy suszone 5x 8 g Delecta

Drożdże do pizzy suszone 5x 8 g Delecta

12,45 zł brutto
311,25 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Drożdże uniwersalne suszone 5x 8 g Delecta

Drożdże uniwersalne suszone 5x 8 g Delecta

12,45 zł brutto
311,25 zł / kg brutto
Przejdź do produktu
Aromat ekstrakt Wanilia z Madagaskaru 30 ml Delecta

Aromat ekstrakt Wanilia z Madagaskaru 30 ml Delecta

9,59 zł brutto
319,67 zł / 1000m³ brutto
Przejdź do produktu
pixelpixel